Londra’daki Trafalgar Meydanýný duymayan yok gibidir. Meydanýnýn adý, tarihimize de bir vesileyle hizmeti geçmiþ olan Ýngilizlerin efsanevî Amirali Horatio Nelson’un (ölümü: 1805) Napolyon’u tarihten silen zaferin hatýrasýný taþýr.

Ýþte Nelson’un daha önce 1798 yýlýnda kazandýðý Aboukir (Ebu Hur) deniz zaferi de, Ýngiltere’nin dünya denizlerine egemen olduðunu perçinleyen, Avrupa ve dünya tarihinin dönüm noktalarýndan birisi olmuþtur.

Amiral Nelson, 1798 yýlýnda yine Fransýzlara karþý yaptýðý bir deniz savaþýnda sað kolunu kaybetmiþ ve Ýngiltere’de bir süre tedavi görüp iyileþtikten sonra tekrar görevinin baþýna dönmüþtü. Savaþ bütün þiddetiyle devam ediyordu. Çekilen Fransýz donanmasý þimdi Akdeniz’deydi ve nereye yöneleceði Ýngilizlerin meçhulüydü. Bir türlü doðru dürüst haber alýnamýyordu. Oysa Fransýz gemileri, Napolyon Bonapart’ýn hiç beklenmedik kararýyla Mýsýr’a çevirmiþti rotalarýný.

Akdeniz’de ateþli bir arama ve kovalamaca baþlamýþtý. Nelson, tam 2 ay boyunca Fransýz donanmasýnýn izini aradý Akdeniz’in tuzlu sularýnda. Geçerken Malta adasýný zapt eden Fransýz filosunun, Mýsýr’ýn Ýskenderiye þehrine yöneldiði haberi gelmiþti nihayet. Nelson büyüklüðünü burada da gösterdi ve derhal filosuna emir verdi: Ýskenderiye’ye Napolyon’dan önce varacaklardý. Nitekim filo, düþmanlarýndan 2 gün önce Ýskenderiye’ye varmýþtý.

Ýyi ama nerdeydi bu Fransýzlar? Acaba istihbaratlarý yanlýþ mý çýkmýþtý?

Endiþeli bekleyiþ, sonunda geri dönüp Fransýz gemilerini arama emrine yol verdi. Halbuki biraz daha sabredip bekleselerdi, ne Napolyon’un Mýsýr’a çýkmasý imkâný vardý, ne de Ýngilizlerin yenilmez armadasýnýn elinden kurtulmasý.

Ancak tam bu noktada tarihte nadir görülen bir olay meydana geldi. Ýskenderiye limanýnda Fransýzlarý göremeyen Nelson, geriye dönmüþ, fakat 60 mil mesafeden limana doðru ilerleyen Fransýz donanmasýný görememiþ, filolar birbirinden habersiz bir þekilde ters yönde geçip gitmiþlerdi. Ýki ezelî rakipten Napolyon Ýskenderiye’ye yollanýrken, Nelson oradan ayrýlýyordu. Ýþte Napolyon’a Mýsýr’ýn kapýlarýný açan, bu yýldýzýn parladýðý andý.

Þimdi Fransýzlarý ellerinden kaçýrmýþlardý ve bir daha onlardan haberdar olabilmek, bir aylarýný alacaktý.

Dönüp dolaþan ve Ýskenderiye limanýna geri gelen Ýngiliz filosu, 1 Aðustos 1798’de, gün batýmýna yakýn bir saatte nihayet Fransýz gemilerini gördü. Nelson hep yaptýðý gibi vakit kaybetmeden hücum emrini verdi. Baskýna uðrayan Fransýz gemileri büyük bir þaþkýnlýk içindeydi.

5 Fransýz gemisine, 8 Ýngiliz gemisi ateþ açýyordu. Saatler gece yarýsýný gösterirken, Napolyon’un, sayesinde Mýsýr’a çýkarma yaptýðý filosu darmadaðýn olmuþ, çoðu batmýþ veya esir alýnmýþtý. Bu arada Amiral Nelson da baþýndan aðýr surette yaralanmýþtý. Ancak o sýrada Nelson, yaralarýna deðil de, elinden kaçýrdýðý 2 Fransýz gemisine yanýyordu!

Mýsýr’a çýkýp Doðu seferini baþarýyla gerçekleþtiren fakat orada mahsur kalan Napolyon, o moral bozukluðuyla ve can havliyle Akka kalesine saldýrmýþsa da Cezzar Ahmed Paþa’nýn kuvvetleri karþýsýnda yenilmiþ, nihayet 1799 yýlýnda bir fýrkateyne atlayarak Mýsýr’dan Fransa’ya kaçmak zorunda kalmýþtý. Ardýnda býraktýðý Fransýz ordusunun Ýngilizlere teslim olmasý, sürpriz olmamýþtýr tabiatýyla.



Ýþte bu zafer sonrasýnda Osmanlý Sultaný III. Selim, Amiral Nelson’u, “bilvesile” Osmanlý’ya yardýmlarýndan dolayý tebrik etmiþ ve “daima hafifçe titreyip pýrýldayan” pýrlanta sorgucu ve apoletin püsküllerinin hemen bitiþiðindeki ortasý beyaz ay-yýldýzlý “murassâ niþaný” göndermiþti.

Diðer Osmanlý hediyelerinin altýn kýlýflý bir kýlýç, bir altýn kaplama zarf ve kahve fincaný takýmý olduðunu öðreniyoruz. III. Selim’in bu deðerli hediyeleri, halen Londra civarýnda, Ýngiliz Deniz Harp Okulu’nun bulunduðu Greenwich’deki Ýngiliz Deniz Müzesi’nde teþhir edilmektedir.

Zaferiyle Osmanlý Devleti’ne dolaylý olarak yardýmda bulunan Nelson, Padiþah’tan aldýðý pýrlantalý sorgucu önemli törenlerde taktýðý gibi, murassa niþaný da göðsünden hiç eksik etmemiþtir. Hatta 1805 yýlýnda yapýlan ünlü Trafalgar savaþýnda Napolyon’un ipini çektikten sonra, savaþta aldýðý yaralardan dolayý sancak gemisinin ambarlarýndan birinde son nefesini verirken, üniformasýndaki 3 niþandan birisi, bu ay-yýldýzlý zarif Osmanlý niþanýydý.

Þimdi Greenwich’deki Ýngiliz Deniz Müzesi’ne gidenler, Nelson’un bir tutam saçýyla birlikte murassa Osmanlý niþanýný ve (yanda resmi görülen) “çelenk” adý verilen pýrlanta sorgucunu, kýlýç ve kahve takýmýyla birlikte görerek þu savaþlarýn nelere kadir olduðunu düþüneceklerdir muhtemelen.

Velhasýl Osmanlý Devleti, herkesin çöktü çökecek dediði yaralý bir döneminde dahi yabancý generallerin göðsüne bir niþan taktýðý zaman bu, dünya tarihine geçen bir hadise oluyordu. ‘Ya bugün?’ demeye dilim varmýyor...

Kaynak:
Abidin Daver, “Aboukir deniz harbi”, Aylýk Ansiklopedi, Seri: 2, Sayý: 10, 1 Nisan 1950, s. 145-146.
Greenwich National Maritime Museum Homea ( Sadece Üyeler Linkleri Görebilir... Kayit Ol )