Konu: Ýþte Osmanlý

Bir haçlý ittifakýna karþý Kanuni ve ordusu yollara düþer. Yol üzerinde gayr-i Müslimlerin tarlalarý, baðlarý, bahçeleri vardýr. Orduy-u Hümayun neferlerinden biri, o an gözüne takýlan üzümlerin cazibesine dayanamaz, bir salkým koparýp yer. Fakat deðerinden fazla ücreti bir kese içinde aðacýn dalýna baðlar.

Hadiseyi gören baðýn sahibi Hýristiyan köylü, ileride mola veren orduya yetiþir, padiþahýn huzuruna çýkar ve þahid olduðu hadiseyi anlatarak böyle askerlere sahip olduðu için padiþahý tebrik eder.

Fakat Kanuninin yüzü asýlmýþtýr ve bu erin derhal bulunup ordudan ihraç edilmesini emreder.

Köylü þaþkýnlýk içinde. Kanuni köylüye þöyle der: ‘kursaðýna haram lokma giren bir askerin bulunduðu ordudan hayýr gelmez. Sahibinden izinsiz mal almakla seferden men cezasýna çarptýrýlmýþtýr.’

Ordu bir müddet gittikten ve yol aldýktan sonra, müteakip molasýný, bu sefer bir çeþme baþýnda verir. Civardaki manastýrýn baþ rahibi, istihbarat gayesiyle emrindeki güzel rahibeleri süsleyip çeþme etrafýndaki Osmanlý askerlerinin yanýna gönderir.

Rahibelerin çeþmeye doðru geldiðini gören askerler, toparlanýp arkalarýný dönerler; kýzlarýn, ihtiyaçlarýný rahatça görmeleri için çeþme baþýný boþaltýrlar.

Rahibeler alelacele manastýra geri dönerler, olanlarý baþrahibe anlatýrlar. Üzüm hadisesine de haber almýþ olan baþrahip, haçlý ordusu baþkumandanýna derhal bir rapor yazar ve gönderir:

“Ey kumandan! Siz Osmanlý ordusuyla nasýl baþ edeceksiniz? Bunlar her þeyi Allah rýzasý için yapýyorlar, canlarýna ehemmiyet atfetmiyorlar. Gönderdiðim güzel kýzlara bile sýrtlarýný döndüler. Mala paraya düþkün deðiller. Kimseye zulmetmiyorlar. Siz onlarda ki bu hassasiyetleri yenmedikçe karþýlarýna asla çýkmayýnýz!”

—————————

Osman Gazi, Rum komþularýnýn çoðuyla iyi münasebetler kurmuþ, sonunda Rumlardan bir çoðunu kendi tarafýna çekmiþtir.

————————–

Göynük ve taraklý-yenicesi taraflarý feth olununca, Orhan gazinin oðlu Süleyman paþa, bu yöre hrýstiyanlarýna çok adaletli davranmýþtý. Bunun üzerine hrýstiyanlar: “Ne olaydý, bunlar (osmanlýlar) bize daha önce bey olaydý!” dediler. Köylülerin pek çoðu Osmanlýlarýn bu adaleti sayesinde Müslüman oldular.

——————————

F.Dovney þöyle der: “Birçok hýrýstiyan, adaleti aðýr ve kararsýz olan hýrýstiyan ilkelerindeki yurtlarýný býrakarak Osmanlý ülkesine gelip sýðýnýyordu.

IV.Þarlýn yakýn doðuya gönderdiði temsilcisi Bertrandan de la Brogiere, 1433 de Edirne’de bizzat 2.Murad’ý görmüþtür, onun adaletine hayran kalan seyyah, “eðer isterse bütün yakýn doðu hýrýstiyanlýk alemini ortadan kaldýrýr!” der.

Fatih 1463 de Bosnaya girince Bugomuillir, krallarýný terk edip Türklerin safýna geçmiþlerdir.

XV.yüzyýl sonlarýnda Ýspanyadaki Müslüman ve Yahudiler, kitle halinde Osmanlý ülkesine sýðýnarak, iskan edilmiþlerdir. Rus kilisesinin zulmüne dayanamayan Kazaklar, din hürriyetini Osmanlý idaresinde bulmuþlardýr.

Sultan Abdulhamid Han’la ilgili bir hatýrasýný Mabeyn Baþkatibi Es’ad bey þöyle anlatýr:

“Bir gece yarýsý çok mühim bir haberin imzasý için sultanýn kapýsýný çaldým. Fakat açýlmadý. Bir müddet bekledikten sonra tekrar çaldým. Yine açýlmadý. ‘Acaba sultana emr-i hak mý vaki oldu?’ diye endiþelendim. Biraz sonra tekrar çaldým açýldý. Sultan elinde havluyla yüzünü kuruluyordu. Tebessüm ederek; ‘bu vakitte çok mühim bir iþ için geldiðinizi anladým. Daha ilk kapýyý vuruþunuzda uyandým. Abdest aldým. Onun için geciktim. Kusura bakma. Ben bu kadar zamandýr, bu milletin hiç bir evrakýna abdestsiz imza atmadým. Getir imzalayayým!’ dedi. Besmele çekerek imzaladý.

————————————

Trablusgarp’daki ihtiyar Cezayirliler, boyunlarýna muska diye Osmanlý parasý takýyorlardý.

———————————–

Fatih Sultan Mehmed devrinde bir Müslüman günlerce dolaþýp yýllýk zekatýný verebileceði fakir birini arayýp bulamamýþtýr.

Bunun üzerine zekatýnýn tutarý olan parayý bir keseye koyarak Caðaloðlu’ndaki bir aðaca asar, üzerine de, ‘müslüman kardeþim, eðer muhtaçsan hiç tereddüt etmeden bunu al!” diye yazmýþtýr. Ve bu kese üç ay o aðaçta asýlý kalmýþtýr.

————————————-

Osmanlý devletinin yýkýlmasýndan sonra, son derece üzgün ihtiyar bir Ürdünlü, elindeki yeni Ürdün pasaportuyla Ýsviçre sefirine gider. Pasaportu göstererek: “Her kes bu pasaportla alay ediyor. Eskiden Osmanlý pasaportum varken selam durulardý. Ben Osmanlý teb’asýyým. Ne olur, bunu deðiþtirin!” diye sefaret yetkililerine yalvarmýþtýr.

————————————–

O dönemde, yani Devlet-i Aliye-i Osmaniyenin ihtiþamlý dönemlerinde, evlerinde Tük köþesi bulundurmayan sosyete mensuplarý ayýplanýrdý.

————————————–

Akýl hastalarýn Bimarhanelerde son derece þefkatle davranýlýrdý. Onlar ceviz karyolalarda, ipekli çamaþýr ve çarþaflarda yatýrýlýp musýkýyle tedavi edilirdi. Ayný dönemlerde Avrupa’daysa akýl hastalarý, ruhuna þeytan girdi diye diri diri yakýlýrdý.

Amerika musýkýyle tedaviyi ancak 1956 yýlýnda uygulayabilmiþtir.

Bugün ABD’de sadece “Enderun Mektebi” hakkýnda hazýrlanan akademik eserlerin ve doktora tezlerinin sayýsýnýn 350 tane olduðu tespit edilmiþtir.

————————————

Osmanlý ordusu, Mýsýr seferine giderken Gebze yakýnlarýnda, baðlýk ve bahçelik bir arazide mola verir. Moladan sonra Yavuz Sultan Selim, bütün askerlerin heybelerini aratýr, fakat hiçbir askerin heybesinde meyve cinsinden bir þey çýkmaz. Bunun üzerine Koca Yavuz, Ulu Dergaha ellerini açar ve:

“Allahým, sana sonsuz þükürler olsun. Bana haram yemeyen bir ordu lutfettin. Eðer askerimin içinde tek bir kiþi, sahibinden izinsiz bir meyve koparýp yeseydi ve ben bunu haber alsaydým, mýsýr seferinden vaz geçerdim!” diyerek duada bulunmuþtur.

————————————

Osmanlý devleti Macaristan’a hakim olduðu hakim olduðu devirlerde, Macar halkýndan yýlda 7 milyon akçe vergi toplayýp, buna karþýlýk ayný yýl Macaristan’a 21 milyon yatýrým yapmýþtýr.

1754′te Sultan 3. Osman Han’ýn bir namesi, Leh Kralýna ulaþtýðýnda, Kral nameyi üç kere öpüp baþýnýn üstüne koyar. Kralýn yanýnda bulunan devlet erkaný da derhal baþlarýný açarak saygý duruþuna geçmiþlerdir.

Osmanlýnýn bu dönemlerinde Hollanda Ticaret odasýnda bir karar alýnýr. Oylarýn eþit çýkmasý halinde, ticaret odasý baþkaný karar vermek için, “içinizde Türklerle alýþ-veriþ eden var mý?” diye sorar.

Birinden evet cevabý alýnýnca, onun oyunu iki oy yerinde kabul etmiþtir.

—————————————-

Kanuni döneminde (1495-1566), sadece Sivas vilayetimizin bütçesi 20 milyon altýndý.

Ayný dönemde Fransa Birleþik Krallýðýnýn bütçesi 4 milyon altýn, Birleþik Ýngiltere Krallýðýnýn bütçesi de 3.5 milyon altýn idi.

————————————-

Osmanlý Devleti bizden dört buçuk asýr önce 1539′da “çevre temizliði nizamnamesi” hazýrlayýp uygulamaya koymuþtur.

————————————-

Otuzikinci þehid Osmanlý Padiþahý Abdulaziz Hanýn vefatýný öðrenen Ýstanbul halký, çok sevdikleri padiþahlarý için “babamýz öldü!” çýðlýklarýyla sokaklara dökülmüþlerdir.

————————————-

Ortaçað Fýransasýnda saralarda bile umumi helanýn bulunmadýðý dönemde, Ýstanbulda 1400 ün üzerinde umumi hela vardý.

Osmanlý dvletinin payitaht merkezi Ýstanbulda Kanuni döneminde 46 yýl boyunca, yýlda ortalama sadece 1 cinayet vak’asý kaydedilmiþtir.

————————————-

Yavuz Sultan Selim, günde üç saat uyku uyur, tahta kaþýkla tek çeþit yemek yerdi.

————————————-

Batý dünyasýnda hayvan haklarý kavramý, 19.asrýn son çeyreðinde gündeme gelmiþken ve Birleþmiþ Milletler Hayvan Haklarý Bildirgesini 1948 de kabul etmiþken, ayný esas ve kaideleri Osmanlý Kanunnamelerinde görüyoruz. Sultan 2. Bayezid devrinde hazýrlanan 1502 tarihli Ýstanbul Belediye Kanunnamesinde bu hükümleri görebiliriz.

————————————–

Dünyada ilk toplu sözleþme, Osmanlý Devleti tarafýndan gerçekleþtirilmiþtir.

Kütahya Vahid paþa kütüphanesinde bulunan Þer’iye mahkemesi sicilinin 57 nci sayfasýnda kayýtlý arþiv belgesine göre, yeryüzündeki bu ilk sözleþme Kadý Ahmed Efendinin tasdikiyle 24 iþ yeri ve iþçileri arasýnda imzalanmýþtýr.

———————————–

Geçtiðimiz yýllarda Sina yarýmadasýnda Mýsýrla Ýsrail arasýnda çýkan bir toprak ihtilafý, Osmanlý arþivlerinden gönderilen bir belgeyle çözümlenmiþtir. Uluslar arasý Lahey Adalet divaný bu anlaþmazlýkta Osmanlý tapu kayýtlarýna dayanarak Ýsrail aleyhine karar vermiþtir.

———————————

Þimdi sizlere bir arþiv belgesi sunacaðým. Bu arþiv belgesi sadece Müslümanlarýn deðil, Ermeni-Rum-Yahudilerinde çocuk düþürmesini yasaklýyor. Tek baþýna bu belge bile, soykýrým iddialarýna bile bir reddiyedir. Eðer Osmanlý, fark gözetmeksiniz bütün insanlara adil davranmasa, fethettiði ülkeleri asimileyi hedefleseydi, bugün o topraklarda, ne Rum, ne Ermeni, ne de Yahudi kalýrdý.

Edirne kadýsýný, kendisine gönderilen bir fermana verdiði cevap:

“Osmanlý ülkesinde yaþayan ahaliden bazýlarý, Alemlerin Yaratýcýsý olan Allahýn (c.c) rýzasýna aykýrý ve insan neslinin azalmasýnýn sebebi olan cenini düþürme çirkin fiilini iþlemekte olup, Allahýn ( c.c) iradesiyle geliþip büyüyen cenini düþürmek, adeta cana kýymak gibi büyük bir günah olduðundan, bu iþi yapanlar, ahirette cezalandýrýlacak olmalarýnýn yaný sýra, nimete nankörlük etme kötülüðüne de, genellikle düþük meydana gelir ve düþük için, bazý zehirli ilaçlar kullanýrken, kendileri telef olmak gibi çeþitli belalara uðradýklarýný anlatmaya lüzum olmadýðýna binaen ve Halife hazretlerine Allahýn ( c.c) bir vergisi olan memleket severlik, merhamet ve þefkatin gereði olarak, bu çirkin iþin tamamen yasaklanmasý ve kaldýrýlmasý hususunda padiþah buyruðu çýkararak, bundan sonra bu iþ meydana gelmemek üzere yapýlan düzenlemenin her yerde devamlý olarak icra edilmesi ve bundan sonra cenin düþürme fiilini iþlemeye, gerek Müslümanlardan, gerek diðer üç milletten teþebbüs ve cesaret eden olursa, bu gibilerin kocalarý ve kendileri hakkýnda þiddetli cezalar verilmesi buyruðunu ihtiva eden ve bu iþ için görevli olarak gönderilmiþ olan dahiliye Vekaleti tarafýndan Tatar Mehmede yaptýðý hizmet karþýlýðýnda her kazadan 20 þer kuruþ ücret almaktan sakýnýlmasý hususunda Rumeli’nin orta kolunda bulunan devlet adamý, kadý, v.s. görevlilerine yazýlan ferman…” Hafýz Ýsmail Paþazade es-Seyyid Mehmed Necip, Edirne Kadýsý

( Bu yazý, Eðitim Bilim Dergisi- Eylül 1999 – Yýl 2 – Sayý 12 de Yayýmlanmýþtýr)
Yazan: Naim Özgüner