Rick Fountain -BBC muhabiri

Ýngiltere'nin bundan 98 yýl önce gizlice Ýstanbul'daki liman iþletmelerinden büyük miktarda hisse satýn almýþ olduðunu biliyor muydunuz?

Ya da 1917 yýlýnda yine Ýngilizlerin Türkleri Almanlarý terkedip tarafsýz kalmaya ikna etmeye çalýþtýðýný?

Bu tür bilgileri pek fazla bilen olmadýðý düþünülüyor.

Ama yüzyýllardýr MI 6 olarak bilinen Ýngiliz istihbaratý üzerinde serili olan gizlilik perdesi yavaþ yavaþ kalkmaya baþladý.

1870-1939 yýllarý arasýndaki dönemi kapsayan MI 6 dosyalarý bugün Londra'daki Ulusal Arþivlerde açýlýyor.

Londra hükümetlerinin son 500 yýldýr dünyanýn dört bir yanýna gönderdiði casuslara, paralý askerlere, gizli elçilere büyük paralar harcadýðý gayet iyi bilinir.

Bu kiþiler her zaman deðilse de kimi zamanlar Ýngiliz devletinin resmi temsilcileriyle dipdibe görev yapmýþlardýr.

Ama þimdiye dek bu kiþilerin kimlikleri ve neler baþardýklarý büyük bir gizlilik perdesi altýnda saklanýyordu.

Þimdi þimdiyse, hafiften aydýnlanmaya baþladý kimi olaylar.

Moskova, 1920'ler ve 30'larda Doðu Asya'da Sovyet Komünizm þebekesini yaymakta ne derece etkili olmuþtu?

Almanya'nýn Türkiye'de giderek artan ticari nüfuzunu sýnýrlý tutabilmek için, Ýngiliz gizli servisi, Ýstanbul limanýndan hisselerin çoðunu nasýl satýn alabilmiþti?

Bundan on yýl sonra da Batý cephesinde Ýngiltere-Fransa ve Almanya arasýnda öldürücü kilitlenme sürerken, 1917'de Baþbakan olan David Lloyd George, MI 6 örgütüne milyonlarca sterlin vermiþti.

Amaç, Yunanistan'ýn savaþta Müttefiklerin yanýna çekilmesi ve Türkiye'nin de Berlin'den ayrýlmasýydý.

Bu hedeflerden ikisi de gerçekleþmedi ama yürütülen çabalar da hiçbir zaman ortaya çýkmadý.

BBC Türkçe Servisi