Bilim insanlarý, Satürn’ün halkalarýndan birine zarar veren, esrarengiz cisimler keþfetti. Satün’ün “F halkasý”nda tespit edilen cisim, NASA’nýn Cassini uzay aracý tarafýndan çekilen fotoðrafta ortaya çýktý.




Uzay aracýnýn çektiði fotoðraflarda, Satürn’ün en dýþtaki halkasý olan F halkasý üzerinde ilerleyen, yaklaþýk bir kilometre uzunluðunda cisimler görüldü. F halkasýnda gezinen gök cisimlerinin, hareketleri esnasýnda buz parçacýklarýný da hareketlendirdikleri ve týpký jetlerin gökyüzünde arkalarýnda býraktýðýna benzeyen bir iz ortaya çýkardýklarý fark edildi.
Gök bilimciler, F halkasýndaki serseri cisimlerin geride býraktýðý izleri “mini jetler” olarak adlandýrdý.




Londra’nýn Queen Mary Üniversitesi’nde gök bilimci olan ve Cassini görüntüleme ekibinde yer alan Carl Murray, Space.com’a, “Bence F Satürn’ün en tuhaf halkasý. Son tespitler bu halkanýn sanýldýðýndan çok daha hareketli olduðunu gösteriyor... F halkasý bir kilometreden, 150 kilometrelik Prometheus uydusuna kadar birçok gök cisminin yer aldýðý bir yer. Bu cisimlerin her biri görülmeye deðer bir görüntü ortaya çýkarýyor” dedi.



F halkasý, Satürn’ün iki uydusu, Prometheus ve Pandora’nýn gözetimi altýnda. Bu iki uydu, halkanýn içinde ve dýþýnda kývrýlarak hareket ediyor. Bazý zamanlarda, iki uydu F halkasýný düzensizleþtiriyor ve ortaya “kar toplarý ve kanallar” çýkýyor. Bilim insanlarý, buz parçalarýndan oluþan bu kar tanelerinin, uzun süre hayatta kalmayý baþararak F halkasý üzerindek kayan cisimler haline geldiðini düþünüyor.



F halkasý, Satürn’den 140 kilometre uzaklýkta yer alýyor. Halkanýn üzerinde gezinen cisimlerin, saatte yaklaþýk 6.4 kilometre hýzla halkayla çarpýþtýðý tespit edildi. Bu düþük hýza raðmen, çarpýþmalarýn ardýndan geride 40 ila 180 kilometre uzunluðunda izler kalýyor.



Cassini görüntüleme ekibinden bir diðer isim Nick Attree, “F halkasýnýn çevresi yaklaþýk 550 bin kilometre. Mini jetler halkaya kýyasla çok ufak kaldýðý için tespitleri çok zor oluyor... Cassi’nin çektiði 20 bin fotoðrafý inceledik ve uzay aracýnýn sadece yedi yýllýk gözleminde bu esrarengiz gök olayýný 500 defa tespit ettiðimizi memmnuniyetle söyleyebilirim” ifadesini kullandý.



F halkasý, Güneþ Sistemi’nin en büyük ikinci gezegeni olan Satürn’ün çok sayýdaki halkasý arasýnda en esrarengizi kabul ediliyor. Voyager uzay aracý tarafýndan 1980’li yýllarýn baþýnda tespit edilen F halkasý, uzun yýllardýr gök bilimcilerin içinden çýkamadýðý özellikler barýndýrýyor.



Cassini ekibinden Carolyn Porco, “Voyager, iki uydunun çobanlýðýný yaptýðý, parlak, dar bir yörünge koridorunda yer alan bir halka keþfetti... Prometheus ve Pandora’ya o zamandan beri ‘çoban uydular” da denir.... Ancak F halkasýnýn þaþýrtýcý özelliði sunduðu karmaþaydý. Baþý boþ cisimler, örgülü yapýlar, kendi baþýna beliren þeritler, F halkasýna tanýmlanmasý zor bir görüntü veriyordu... On binlerce fotoðrafý inceledikten sonra, bu yapýlarýn çoðunun en F halkasýnýn aldatýcý özelliðinden kaynaklandýðýný anladýk” dedi.



Cassini, 1997 yýlýnda NASA ve Avrupa Uzay Ajansý (AUA) ve Ýtalya Uzay Ajansý’nýn ortak projesi kapsamýnda uzaya gönderildi. 2004’ten bu yana Satürn’ü inceleyen Cassini’nin görevi, 2017’ye kadar uzatýldý.