Enderunlu Vasýf'tan

TAHMÎS
(Tahmîs bâ-ýstýlâhat-ý zenân der
vâdî-i nush ü pend ez dehân-ý vâlide)


(Bir annenin kýzýna öðütleri)


Kýz dinle nush ü pendimi kavline sâdýk ol
Gönle rýzâ-yý kaynanayý kul halâyýk ol
Kim der sana ki bir çamura var bulaþýk ol
Ne kesret ile zâhide ne pek de açýk ol
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Bir nev-civân kocaya varub et dediklerin
Beþ altý parça kesdiregör yediliklerin
Eksiklilerin er düzer eksik gediklerin
Yarým papûþla giyüb a postal çediklerin
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Böyle kýlýkla görse a kýz oynaþýn þaþar
Bir kez alan miyânýný âguuþa bin yaþar
Hâsýlsýz olma ol hamarat evde iþ baþar
Fakîr börekci sonra seni her alan boþar
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Bak büyük ablan oldu Küçük Tevbe’de gelin
Siz de bacýnla dâye dadý bir yere gelin
El birliðiyle yenge kadýnlar tutub elin
Var bir kibâr-zâdeye sardýragör belin
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Görüb giyimli elleri yüksünme hey düdük
Elbet biçer sana da sað olsun koca kütük
Huysuzluk etme gayri deðilsin kýzým küçük
Oldun þükür yetiþdirene iþte bösbüyük
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Oldu gelin bak Âtike darýsý baþýna
Ta Kýztaþý’nda girdi birinin firâþýna
Düþme pek öyle çengi çegâne telâþýna
Girdin a dil-baz artýk on üçüncü yaþýna
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Baban vereydi seni bolay kim mevâliye
Sâyende biz de taþýnýruz belki yalýya
Baldýrý çýplak alýp oturtdurma halýya
Ne pýrpýrîye eyle meyil ne paþalýya
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol

Neymiþ pateste telli pataküte yok deve
Sana sevâyi kesdireyim giy seve seve
Gîce yarýsý gezme dönüb düzd-i þeb-reve
Koðlar babana komþu konu hayda gel eve
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol

Kýz kaç yanýmda výzlama sivrisinek gibi
Fink urma iki yanýna kýrnak köçek gibi
Yere geçer arýndan erin köstebek gibi
Ayak baðýyla sonra kalýrsýn eþek gibi
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Erlerle etme pencerelerden alýþ veriþ
Dadýna gâhi yardým edüb sen de gör ki iþ
Yað baðlasun yüreði ninenin karýþ karýþ
Dek dur küçükden evde oturmaklýða alýþ
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol

Dik çocuðun baþýna çörekotu sarýmsak
Sûsenle uyhu nüshasý alub beþiðe tak
Söndür kömür ki kötü nazardan ola uzak
Gezmek senin nene keferet otur iþe bak
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Çekdir çiçekli enterine telli bir þerit
Akrânlarýna pâçe günü giy de körlük it
Kâküllerini baðla saçý düðününe git
Alur seni de belki bu günlerde bir yiðit
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Hay hây bâri yordamýna güleyim biraz
Turp sýkayým zerâfetine fos çoða bu naz
Gel tuzlayým da kokma seni vay zavallý kaz
Bin kerre sana etmedi mi süt ninen niyâz
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Dik baþlý kahbe yansýlayýb gitme dikime
Pay verip öyle taþ baþýna ninemin dime
Yazýk deðil mi âbo çekilen emeðime
Sonra seni herifler omuzlarsa kim kime
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol


Dil dök yabana söylemeyüb durma hem-çü put
Ýçim sýkýldý hortlayasý ma’tuhu uyut
Kimseden iylik umma da var gönlünü avut
Al elden örnek iþle geçin kuut-i lâ-yemût
Olma sokak süpürgesi kadýn kadýncýk ol

(Vezin: Mef’ûlü fâilâtü mefâilü fâilün)



TAHMÎS
(Cevâb nâme-i pesendîde-eser

ez dehân-ý duhter-i zîbende-güher)

(Kýzýn anneye verdiði cevap)



Pend eyler ise bir daha aðaca sarayým
Yanmýþ odunla baþýný gözünü yarayým
Baþlý baþýma ben dahi bir iþ baþarayým
Bir âþinâya yalvarayým sonra varayým
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Çýkrýk misâl dýrlayacaðýna hey ozan
Gir dest-gâha doku bezin pârecik kazan
Bâzârý derler âbo hâram-zâdedir bozan
Satub savub da neyse sahan tencere kazan
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Ýkide birde der sana kýz görünür kocan
Çýðlýklý olma hasba götüresi afacan
Kocam da sen de lâhi kuruyup olun koçan
Çýkýp sokaða tende iken hâsýlý bu can
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Týrnaðým oldu kör yumadan bulaþýklarý
Babam baþýna çalsun o çemþîr kaþýklarý
Evvel doyurub eve gelen alýþýklarý
Sonra düzeldüb odadaki karýþýklarý
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým

Dedikoduyla geçdi bütün yaz ile kýþým
Da’vâcý gitdi Bursa’ya yok gayri hîç iþim
Yapýþdý kaldý birbirine iki apýþým
Çýkmazdan evvel âbo a kýz yirmi yaþ diþim
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Gelse görücü kocayýcak elli kerecik
Der burnucuyla aðzý büyük diþi seyrecik
Yok yok yaþý da anlayýþým kýrkýný geçik
Sarf eyleyib de varý yoðu bâri þimdicik
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Ben istedikçe bayrama ondan balakoza

Der bana kahbe sana yazýk ekilen tuza
Yazýk deðil mi gençliðime bak þu yelloza
Girmezden evvel ablacaðým yaþým otuza
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Almýþ parayla sanki halâyýk gibi beni
Sokmaklýk ister aþevine gidi külheni
Yaðlý paçavra gibi atub ben dahi seni
Yarýn alub alaca karanlýkda rûþenî
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Lâzým mýdýr ki öðreneyim çamaþur yumak
Ben bu pamuk elimle a fos saramam yumak
Bana düþer mi iplik eðirüb de bez komak
Dursun musandýrada nele öreke tarak
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Yufka makarna açmasýný açmayýn bana
Ben bilmem öyle hamur iþi samsa baklava
Yapýp bir-iki türlü yemecik kaba saba
Da’vet için konaða çýkýp yarýn ibtidâ
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým

Kendi keser göbeðini öksüz olan savul
Yanþak karýþma dýrdýr edüb kalayým mý dul
Ýþ edeyim ki sana görüb saçlarýný yol
Komþu kapusýn açub elimle usul usul
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Yazub yüzümü Esmâ Haným kâkülümü kes
Bir âþinaya varacaðým sen çýkarma ses
Pek pos býyýklý pýrpýriye eylemem heves
Dört kaþlý yosma þûh-i cihân tâze dalfes
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Satub yemekden oldu evin içi tam takýr
Titrer görünce bir eri içim sakýr sakýr
Kalub da böyle olmadan altun adým bakýr
Akþam olunca bâri gezip bayýr ile kýr
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Bir âfitâba geçdi ki hiç sorma sýcaðým
Yandý eridi aþk ile sînede yaðým
Geçdi soðuk su baþýma bilmem solum saðým
Ahd eyledim bu þart ile ki geçmeden çaðým
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým


Bildim tekin deðildir ev içinde mezbele
Dedim tü tüü tü üç kez o birþeylere hele
Yok mu birisi ortalýðý süpüre gele
Ben yine takub ardýma bir sürü hergele
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým

Gavgayý kessün eyle nine Vâsýf’a suâl
Gör imdi sen mi fâhiþe yohýsa ben mi mal
Ona kalýrsa der ikiniz de kuru kaval
Yaz geldi gayrý evde oturma ne ihtimâl
On beþ yaþýnda kendime bir oynaþ arayým

(Vezin: Mef’ûlü fâilâtü mefâilü fâilün)