Deri yaþlanmasýnda içsel ve dýþsal olmak üzere iki ana faktör büyük rol oynuyor. Ýçsel süreci kiþinin genetik yapýsý oluþtururken, dýþsal sebep olarak da; güneþ ýþýnlarý, sigara, aþýrý alkol kullanýmý ve yetersiz beslenme gösteriliyor.
Ýstanbul Özel Hizmet Hastanesi Dermatoloji Bölümü’den Uzm. Dr. Makbule Afacan, erken yaþlanmanýn nedenlerinin baþýnda, yüzde 80’lik oranla UV, yani güneþ ýþýnlarýnýn zararlý etkilerinin geldiðini söylüyor. Afacan, güneþ ýþýnlarýnýn direkt ve etkili geldiði yaz mevsiminde güneþten kaçýnýlmasý veya güneþle sýnýrlý temasta bulunulmasýný öneriyor.
Uzm. Dr. Makbule Afacan, güneþ ýþýnlarýnda zararlý etkilere neden olan Ultraviyole (UV) ýþýnlarýnýn, deri yaþlanmasýnýn yanýnda deri kanserinin ve deride ‘hiperpigmentasyon’ denilen düzensiz lekelerin oluþmasýna da yol açtýðýný vurguluyor.

Güneþ Iþýnlarý Ciltte Hangi Sorunlarý Meydana Getiriyor?

Uzm. Dr. Makbule Afacan'in verdiði bilgilere göre; daha çok güneþe maruz kalan yüz, göðüs ve kollarda; kýrýþýklýklar, çiller, güneþ lekeleri olarak bilinen yýldýz þeklinde kahverengi lekeler, bacak ve kollarda ufak beyaz lekeler, deride solukluk, kuruluk, tahriþ, gevþeklik, kýlcal damarlarda çatlama gibi deðiþiklikler meydana gelir. Ultraviyole radyasyon, deri yaþlanmasýnýn yanýnda deri kanserleri ve deride hiperpigmentasyon denilen düzensiz lekelerin oluþmasýna sebep olur.

Güneþlenme Deri Kanseri Riskini Artýrýyor

2000 yýlýnda yayýnlanmýþ týbbi bir araþtýrma sonucu, güneþ ýþýðýndan tam olarak korunmuþ çocuklarda ve gençlerde deri kanserlerinin oraný yüzde 98 oranýnda azaldýðýný göstermektedir. Güneþlenmenin son 50 yýlda artmasý, deri kanserlerinin görülme sýklýðýný da artýrmaktadýr. Özellikle ýþýk gören bölgelerde sert, kýzarýk, üzeri damarlý bir yapýda olan yaralar, koparýldýkça tekrarlayan kabuklanmalar, birden koyulaþan (siyahlaþan) benler, kenarlarý düzensizleþen, hýzla büyüyen, etrafýnda beyaz renkli hale oluþan, renk deðiþiklikleri geliþen benler deri kanserlerinin belirtileridir.


Korunmak Ýçin Neler Yapýlmalý?

Güneþten korunmada günlük güneþ koruyucu kremlerin kullanýlmasý sabah kahvaltýsý yapmak kadar önemlidir. Güneþten koruyucu, en az 50 faktör olan kremler sürülerek güneþe çýkýlmalýdýr. Yüzü ve vücudu kaplayacak þekilde sürülmesi gereken kremlerin denize girip çýkýldýkça etkisini kaybedebileceði düþünülmeli ve buna uygun olarak günde birkaç kez yenilenmelidir. Ayrýca dikkat edilmesi gereken bir diðer nokta da, kremlerin ne zaman sürüldüðüdür. Koruyucu kremler cilde güneþe çýkmadan en az yarým saat önce sürülmelidir.
Ancak bu koruma faktörlerini kullanmak bizlere yine de tüm gün ve özellikle güneþ ýþýnlarýnýn daha dik geldiði ve daha zararlý olduðu öðlen saatlerinde güneþte uzun süreli kalma hakkýný vermez. Koruyucu kremlerin yaný sýra þapka ve güneþ gözlüðü kullanmak, gölgede ve 11.00- 15.00 saatleri dýþýnda güneþlenmek daha saðlýklýdýr. Güneþ koruyucu seçerken hem UVA hem de UVB’ye karþý etkili olmasýna dikkat edilmelidir.

Yazýn Cilt Saðlýðýnýz Ýçin Nelere Dikkat Etmelisiniz?

- Açýk renkli ve koruyucu tarzda giyinilmeli.
- Güneþ gözlüðü kullanýlmalý.
- Geniþ kenarlýklý þapkalar kullanýlmalý.
- UV ýþýnlarýnýn en yoðun olduðu 11:00 – 13:00 saatleri arasýnda gölgede kalmaya özen gösterilmeli
- Güneþe çýkmadan yarým saat önce güneþ koruyucu krem sürülmeli.
- 6 aydan küçük bebekler uzun süre güneþte bekletilmemeli. Güneþten korunmaya erken çocukluk yaþlarýnda baþlanýlmalý.
- Deri kanserinin riskini azaltmanýn ve deri yaþlanmasýný önlemenin en doðru yolu bilinçli güneþlenmektir.
- Yaz mevsiminde güneþ ýþýnlarý, deniz, havuz gibi nedenlerle yýpranan cilde özel bir bakým uygulanmalý.


Cildinize Nasýl Bakým Yapabilirsiniz?

Yaz mevsiminde güneþ ýþýnlarý, deniz, havuz gibi nedenlerle yazýn cilt daha fazla kurur. Nem ve bakým ihtiyacý artar. Yazýn evde uygulanan günlük bakýma haftada en az 1-2 kez nem maskesinin eklenmesi yerinde olur. Nem maskesiyle beraber cildi soyucu ve temizleyici maskeler de ihtiyaca uygun sýklýkta uygulanmalýdýr. Bu arada yaz boyunca kullanýlan kremlerdeki koruyucular, bronzlaþtýrýcýlar cilt altýnda birikintilere ve çok fazla ölü tabaka tutulmasýna yol açar. Soyan ve arýndýran maskeler, yaz boyunca cildin daha temiz ve canlý kalmasýný saðlar.

Güneþin Cilde Verdiði Zararlar Neler?

Yaz mevsimiyle birlikte baþlayan tatil programlarý, güneþle iliþki iyi kurulmazsa kötü sonuçlar doðurabilir. Güneþin yaþam için yararlý etkileri tartýþmasýz olsa da, güneþten kaçýnmak ya da güneþle sýnýrlý temasta bulunmak gereklidir. Çünkü güneþ ýþýðý, cildin erken yaþlanmasýný artýran en önemli faktördür. Ciltte istenmeyen lekeler çiller oluþmasýna yol açar. Güneþin bilimsel olarak kesinlik kazanan en önemli zararý ise, deri kanseri oluþum riskini arttýrmasýdýr. Deri kanseri son yýllarda çok hýzlý bir artýþ göstermektedir. Brozlaþma tüm dünya toplumlarýnda saðlýklý bir görünüm ile iliþkilendirilse de, anlamý aslýnda deri hasarýdýr. Bronzlaþma derinin kendini koruma yöntemidir. Deri ne kadar bronz ise, o kadar hasar almýþ demektir. Deriye ulaþan güneþ ýþýnlarýnýn bir kýsmý yansýr bir kýsmý da deri tarafýndan emilir. Bu nedenle koruyucu önlemlerin hepsi birlikte uygulanmalýdýr.


Alýnmasý Gereken Diðer Önlemler..

Sýký dokunmuþ, açýk renkli giysiler giyilmelidir. Bunun yaný sýra geniþ kenarlý þapka ve güneþ gözlüðü de, güneþin zararlý etkilerinden korunmada etkili olacaktýr. Gölgede kalmak, güneþin zararlý etkilerinden tam olarak korumaz. Kum ve deniz güneþ ýþýklarýný yansýtacaðý için güneþ koruyucular hatta beyaz renkli giysiler giymek doðru olacaktýr. 11.00-15.00 saatleri arasý güneþ ýþýnlarýna maruz kalmak doðru deðildir. Yaz aylarýnda herkesin, özellikle de açýk tenli kiþilerin gün örtüsü denilen güneþ koruyucu ürünleri kullanmalarý gerekmektedir.

Güneþ Koruyucu Krem Seçerken...

Güneþ koruyucular; UV ýþýnlarýný emme, yansýtma ve daðýtma yolu ile deriye ulaþmasýný engellerler. Güneþ koruyucu kremlerin etkinliðini güneþ koruma faktörü (SPF) belirler. Güneþ koruma faktörü; güneþ koruyucu kullanýlmýþ bölgede kýzarýklýk oluþma zamanýnýn; koruyucu kullanýlmamýþ bölgede kýzarýklýk oluþma zamanýna oraný ile belirlenir. Güneþ koruma faktörü ne kadar yüksek ise, etkinlik o kadar artacaktýr. Yaz aylarýnda en az 30 koruma faktörlü kremler uygun olacaktýr. Bu kremlerin hem UVA’ya hem de UVB’ye karþý etkili olmasýna dikkat edilmelidir.