DEPRESYON NEDÝR?
Ýnsanlar zaman zaman kendilerini üzüntülü ve mutsuz hissederler.
Ýþinden ayrýlmak, sevdiðini kaybetmek veya baþarýlý olamamak üzüntüye
yol açan yaþam olaylarýndandýr. Kýsaca üzüntü normal yaþamýn bir
parçasýdýr. Ancak bu üzüntülü durumun uzamasý ve nedensiz ortaya
çýkmasý ruh saðlýðý sorunudur ve depresyon olarak tanýmlanýr. .
Depresyon duygu düþünce ve davranýþý etkiler. Tedavi edilmediði
taktirde aylar yýllar bazen de ömür boyu sürebilir.
Depresyon deðiþik þekillerde ortaya çýkabilir:
a.. Bazýsýnda neden olmaksýzýn aniden ortaya çýkar
b.. Bazýsýnda stresli bir yaþam olayýndan sonra baþlar
c.. Bazen tek atak olarak yaþam boyu sürebilir
d.. Bazen tekrarlayan ataklar halindedir
e.. Bazen semptomlarýn þiddetli olmasý ile hastalar iþ
yapamaz hale gelebilir
f.. Bazýlarý ise iþ yapabilir ama sürekli mutsuzluk
hissederler
Aþaðýdaki belirtilerden bazýlarý ayný anda sizde
bulunuyorsa depresyon geçiriyor olabilirsiniz:
a.. Kendini üzüntülü, deðersiz, umutsuz, çaresiz,
hissetme, içinde boþluk duygusu olmasý
b.. Karar verme güçlüðü, konsantrasyon zorluðu, bellek
bozukluðu
c.. Daha önce zevk alýnan iþ ve aktiviteleden zevk
alamama (cinsel isteksizlik dahil)
d.. Ýþte, okulda, aile ve arkadaþ arasýnda sorunlarýn
ortaya çýkmasý
e.. Diðer insanlardan uzaklaþma ve yalnýz kalma isteði
f.. Enerji azlýðý, yorgunluk hissi ve çabuk sinirlenme g.. Uyku bozukluðu (uykuya dalamama,uykuyu sürdürme
güçlüðü, sabah erken uyanma veya fazla uyuma þeklinde olabilir)
h.. Yeme bozukluðu (iþtahta azalma veya artma),
i.. Nedeni belli olmayan baþ, boyun, sýrt aðrýsý gibi
vücudun deðiþik yerlerinde sürekli aðrýlar hissetme
j.. Son zamanlarda fazla alkol almaya baþlama veya
yatýþtýrýcý ilaçlarý kullanma ihtiyacý hissetme
k.. Kendine zarar verme, intihar planlarý yapma, intihar
giriþiminde bulunma veya kendi cenaze merasimini düþünme
Depresyon tanýsý almak için bu belirtilerin hepsinin
birden sizde olmasý gerekmez. Bu þikayetlerin birkaçý ayný anda sizde
bulunuyorsa doktora baþvurmanýz gerekir. En sýk görülen belirtilerden
biri uyku ve iþtah bozukluðudur. Bu belirtilerin çoðu ayný anda
bulunuyorsa aðýr depresyondan söz edilir. Depresyon ciddi bir
hastalýktýr. Kendi haline býrakýldýðýnda zaman içinde düzelebileceði
gibi genelde uzun süre devam eder veya aðýrlaþýr. Aðýr depresyonda
kiþi iþ güç yapamaz hale gelebilir ve bu durumda intihar riski
yüksektir.
Uyku bozukluðu bir hastalýk deðildir baþka hastalýklarda
görülebilen bir belirtidir. Nedeninin araþtýrýlmasý gerekir. Bedensel
hastalýklar (astým, kalp hastalýðý v.b.) nedeniyle olabileceði gibi
psikiyatrik hastalýklarýn (depresyon, mani v.b.) çoðunda görülebilir.
Depresyon hastalarý sýklýkla uyku bozukluðundan yakýnýrlar. Bu nedenle
uykusuzluk þikayetiniz varsa ve bir süredir devam ediyorsa
çevrenizdeki insanlarýn önerdiði ilaçlarý veya kendi baþýna eczaneden
alýnan uyku ilacýný kullanmak yerine bir uzmana baþvurarak altta yatan
nedeni araþtýrmanýzda fayda vardýr.
ABD'de depresyon hastalarýnýn 2/3'ü çeþitli nedenlerle
tedavi görememektedir.Türkiyede bu konuda yapýlmýþ araþtýrma yoktur
ancak benim kanýma göre bu oran yurdumuzda çok daha yüksektir.
Psikiyatriste baþvurmama nedenlerinden bazýlarý þunlardýr: hastalýk
bilinememekte, hastalar çevresi tarafýndan zayýf olduklarý gerekçesi
ile suçlanmakta, hastalýk dolayýsý ile iþ güç yapamaz durumda olan
hastalar yardým isteyecek enerjiyi kendilerinde bulamamakta bazende
yanlýþ taný konup tedavi yanlýþ uygulanmaktadýr.
Depresyon hastalarýnýn yardým istemek için genelde yardýma
ihtiyacý vardýr. Depresyonun doðasý gereði hastalar genelde
kendiliðinden yardým istemezler. Hastalar sýklýkla enerji, ilgi ve

istek azlýðýndan yakýnýrlar. Bu nedenle depresyonu olan hastalarýn
aileleri, arkadaþlarý veya diðer hekimleri tarafýndan psikiyatriste
yönlendirilmeleri gerekir. Ýntihar düþüncesi varsa acilen
psikiyatriste baþvurmak gerekir. Halk arasýnda yaygýn olan inanýþa
göre intihar düþüncesini ifade eden kiþiler pek intihar etmezler.
Ancak yapýlan araþtýrmalar bu inanýþýn doðru olmadýðýný göstermiþtir.
Bu nedenle bir yakýnýnýz intihar düþüncelerini sýk ifade ediyorsa bunu
önemseyin ve en yakýn zamanda bir uzmana baþvurmasýna yadýmcý olun.
Depresyona yakalanmak sizin tercihiniz deðildir ancak tedavi olup
olmamak sizin elinizdedir.
DEPRESYONA YAKALANMA RÝSKÝNÝZ NEDÝR?
Yaþam boyu depresyon geçirme riski %15 dolayýndadýr.
Kadýnlarda bu oran %25'e kadar çýkmaktadýr. Hemen hemen tüm
toplumlarda depresyon kadýnlarda iki kat daha fazladýr.Gebelikte,
doðum sonrasý dönemde ve menopozda depresyon geçirme riski artar.
Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak kadýnlarýn hormonlarý
bundan sorumlu olabilir. . Sürekli bedensel hastalýðý olanlarda daha
fazla görülür. Örneðin infertilite(kýsýrlýk) tedavisi gören kadýnlarda
normal kadýnlara göre iki üç kat fazla depresyon görülmektedir.
Hastalarýn %50'si 20-50 yaþ arasýndadýr. Bununla birlikte
çocuklarda ve yaþlýlarda da depresyon görülür. Boþanmýþ, ayrý yaþayan
veya yalnýz yaþayanlarda evlilere göre daha sýktýr Sosyal çevre veya
ekonomik seviye ile depresyon geçirme oraný arasýnda iliþki
yoktur.Kütürel etkenlerle depresyon arasýnda iliþki yoktur.Yakýn
akrabalarda depresyon geçiren birilerinin olmasý depresyon geçirme
riskini artýrýr