Gusül (boy abdesti) sözlükte "Kayýtsýz þartsýz olarak suyun herhangi bir þey üzerinden akmasý" demektir.
Fýkýh kullanýmýnda ise "Özel bir þekilde vücudun tümüne temiz su dökmek" demektir.(1)
Guslün farz olmasý yüce rabbimizin "Eðer cünüb iseniz iyice temizleniniz"(2) ayetiyle sabittir. Gusülden maksat temizlenmektir. Yeniden canlanmak çalýþma arzusu ve gayretini harekete geçirmektir. Çünkü cünüplük vücudun bütün kýsýmlarýný etkiler. Bunlarýn býraktýðý etki ise gusülle ortadan kaldýrýlýr.
Öncelikle insanýn tenasül uzvundan çýkan sývýlarý izah etmekte fayda görmekteyiz. Ýnsanýn tenasül uzvundan çýkan sývýlar meni, mezi, vedi ve idrar olmak üzere dörttür. Bunlardan sadece meninin çýkmasý guslü gerektirir.
Meni: Þehvetin artmasý halinde dýþarýya çýkan tazyikli yoðun sudur. Kadýnýn menisi ise ince ve sývýdýr.
Mezî: Beyaza yakýn ince bir sudur. Erkeðin tanýmýyla oynaþmasý halinde çýkar.
Vedi: Normal sidikten sonra çýkan ve sidikten daha kalýnca bir ifrazattýr.


GUSÜL ALMAYI
GEREKTÝREN SEBEPLER

1–Yerinden þehvetle ayrýlan meninin tenasül uzvundan dýþarýya çýkmasý.
2–Yataðýndan uyanýp kalkan kimsenin, rüyalandýðýný hatýrladýðý halde tenasül uzvunda yaþlýk görmesi. Bu durumda yýkanmasý lazým gelir. Ayakta veya oturduðu yerde uyuyan kimse uyanýp ta bu uzvunda böyle bir yaþlýk görse bakýlýr. Eðer bu yaþlýðýn meni olduðuna kanaat getiriyorsa veya uyumadan evvel bu uzvu hareketsiz ise gusül etmesi lazým gelir. Fakat böyle bir kanaati bulunmayýp ta tenasül uzvu evvelce uyanmýþ ise yýkanmasý lazým gelmez. O yaþlýk mezi kabul edilir. Çünkü uzvun uyanmasý mezinin çýkmasýna sebeptir.
3–Sarhoþ veya bayýlmýþ olan kimse ayýldýðýnda çamaþýrýnda meni görse yýkanmasý lazým gelir. Ancak mezi bulunacak olsa lazým gelmez.
4–Bir erkek veya kadýn rüyalansa fakat meni gelmemiþ olsa yýkanmasý gerekmez. Mesela bazen kiþi rüyasýnda müstehcen þeyler görür. Ancak uyandýðýnda iç çamaþýrýnda ýslaklýk görmez. Bu takdirde yýkanmasý gerekmez.
Ýmam–ý Muhammed'e göre, kadýn rüyalandýðýnda ýslaklýk görmese dahi ihtiyaten yýkanmasý gerekir. Çünkü kadýnýn menisi çoðu zaman dýþarý çýkmaz.
5–Cinsel iliþkiden hemen sonra idrar yapmadan veya belirli bir süre uyumadan yýkanan kimseden yýkandýktan sonra meninin devamý gelirse tekrar gusletmesi vacip olur.
Ancak cinsel iliþkiden sonra idrarýný yapsa veya belirli bir süre uyusa daha sonra yýkansa yýkandýktan sonra meninin devamý gelse tekrar gusletmesi gerekmez.
6–Gayri Müslim bir erkek veya kadýn cünüp veya hayýzlý veya loðusa olduðu halde Müslüman olsa gusül etmesi farz olur. Þehvetten dolayý deðil de dövülmekten, aðýr bir þey kaldýrmaktan veya yüksek yerden aþaðýya düþmekten dolayý gelen meni guslü gerektirmez.(3)

GUSLÜN FARZLARI
Guslün farzlarý 3'tür.
1–Aðzý bol su ile çalkalamak.
2–Genize bol su çekip, genize kadar ulaþtýrmak.
3–Vücudun her tarafýný kuru yer kalmayacak þekilde yýkamaktýr.
Guslün farzlarýnda aðýz ve burunun iyice yýkanmasý yani, aðzýn su ile iyice çalkalanmasý, burunun da genize kadar su çekilerek temizlenmesi gerekir. Zira aðýz ve burun Hanefi mezhebinde vücudun dýþýndan sayýlmýþtýr. Dini terim olan mazmaza ve istinþak adý verilen bu yýkama þekli gusülde farzdýr. En azýndan aðýz ve burun içinin tamamýnýn su ile ýslatýlmasý þarttýr.
Ayný þekilde vücudun dýþ kýsmýnýn her tarafýný bir iðne ucu kadar kuru yer kalmayacak þekilde yýkamak, bu arada kaþlarýn, býyýklarýn ve varsa sakalýn altýndaki deriye kadar suyu ulaþtýrmakta þarttýr. Aksi halde yani kaþ, býyýk, sakal gibi vücutta tabi þekilde bulunan kýllarýn altýna suyun ulaþtýrýlmamasý halinde gusül yapýlmýþ olmaz.
Göz içinin yýkanmasýnda meþakkat olduðu için yýkanmasý þart koþulmamýþtýr.
Özellikle guslün üçüncü farzýný yerine getirirken yani, vücudun her tarafýný yýkarken dikkat edilmesi gereken bazý hususlar vardýr. Bunlara dikkat edilmediði takdirde guslün sahih olmamasý söz konusu olur:
a) Vücutta bulunmasý muhtemel olan fazla derin olmayan çukurluk veya kýrýþýklýklarýn arasýna da suyu ulaþtýrmak gerekir. Göbek çukuru, çene ucu çukuru, tabii gamze, ya da yaþlýlýk ve zayýflýktan olan deri kýrýþýklýklarý arasý su ile yýkanmalýdýr. Ancak içine suyun girmesi zor olan yerleri ýslatmak veya yýkamak için fazla külfete gerek yoktur.
Bu arada sünnet edilmeden kalan derinin içini yýkamak mümkün veya kolay oluyorsa o derinin içinin yýkanmasý gerekir. Ancak o derinin içini yýkamak zorluk veya meþakkat oluyorsa içinin yýkanmamasý gusle bir zarar vermez.
b) Gusül yapacak erkeðin örgülü saçlarý varsa, örgülerini çözüp suyu saçlarýnýn arasýna girdirmesi gerekir. Fakat kadýnlar guslederken saç örgülerini çözmek zorunda deðillerdir. Çünkü saç örgüleri kadýnlarýn özel süsüdür. Bu durumda kadýn guslederken kullandýðý su saçlarýnýn altýndaki deriye ulaþýyorsa, örgülerini çözmek zorunda deðildir. Hatta her ne kadar guslederken saçlarýn tamamýný iyice yýkamak temizlik yönünden daha uygun ise de, zaruret halinde kadýnýn örgülü bulunan saçlarýný çözmesine müsaade edilemeyeceði gibi, örgülü saçlarýnýn uçlarýna suyun ulaþmamasý bile hoþ görülebilir. Çünkü saçlarýn diplerinin tamamýyla yýkanmasý kâfidir.
c) Deri üzerinde deriye yapýþýp suyun alta geçmesine engel olan maddeler varsa, abdestte de olduðu gibi bu maddeleri gusülden önce gidermek gerekir. Mesela; týrnak veya deri üzerinde kuruyup kalan hamur, yaðlý boya, oje ve benzeri maddeler suyu alta geçirmez. Bunun için gusülden önce bunlarýn temizlenmesi gerekir. Aksi halde yapýlan gusül geçerli yazýlmaz.
Deri ve boya iþleri ile uðraþan kimselerin, týrnak altlarýna giren ve giderilmesi çok zor olan maddeleri temizlememeleri ve ondan sonra gusletmeleri daha uygundur. Ancak týrnak altýndaki bu maddeler çýkarýlmadan da gusül yapýlýrsa caizdir. Çünkü onlarý temizlemekte zorluk ve güçlük vardýr. Fakat temizlenmesi zor olmayan maddeleri öncelikle temizlemek gerekir.(4)

GUSLÜN SÜNNETLERÝ
1. Gusle besmeleyle baþlamak.
2. Niyet etmek.
3. Elleri bileklere kadar yýkamak.
4. Vücutta bir pislik varsa, öncelikle onu gidermek.
5. Bir þey bulunsa da bulunmasa da avret yerlerini yýkamak.
6. Gusülden önce namaz abdesti gibi abdest almak.
7. Her defasýnda bedenin her tarafýna yayýlmasý suretiyle vücuduna üçer kere su dökmek.
8. Su dökmeye kafadan baþlamak.
9. Sonra sað omzuna dökmek.
10. Sonra sol omzuna dökmek.
11. Bütün bedenini ovalamak.
12. Yýkanýrken ara vermeden yýkanmak.(5)

GUSLÜN ÇEÞÝTLERÝ
Gusül baþlýca dört çeþittir:
1. Farz olan gusül.
2. Vacip olan gusül.
3. Sünnet olan gusül.
4. Mendup olan gusül.

1– FARZ OLAN GUSÜL
Cünüplükten temizlenmek için.
b) Erginlik çaðýna eriþmiþ Müslüman bir kadýn normal aybaþý halinde temizlendikten sonra.
doðum yapan bir kadýnýn lohusalýk hali bittikten sonra yapýlan gusül

– VACÝP OLAN GUSÜL:

Ölüye aldýrýlan gusül abdesti ve cünüp olduðu halde Müslüman olan kiþinin alacaðý güsul abdesti vaciptir.(6)

3– SÜNNET OLAN GUSÜL:

Gusül baþlýca dört þey için sünnettir:
a) Cuma günü Cuma namazýný kýlmak için.
b) Ramazan ve Kurban bayram namazlarýný kýlmak için.
c) Hac ve umre için ihrama girerken.
d) Hacda arefe günü zevalden yani güneþin tam ortada olduðu zamandan sonra farz olan vakfe için gusletmek sünnettir.

4– MENDUP OLAN GUSÜL
Bu çeþit guslü þu ana baþlýklarda özetlemek mümkündür.
a) Ýslam'ý kabul ederken temiz olan yani cünüp ya da aybaþý veya lohusalýk hali olmadýðý halde Müslüman olan kimsenin gusletmesi menduptur.
b) Erginlik yaþýna geldiði halde ihtilam olmayan ayhali görmeyen müslümanýn gusledip hükmen temizlenmesi de menduptur.
c) Sarhoþluk, baygýnlýk ve delilikten sonra.
d) Ölüyü yýkadýktan sonra.
e) Kan aldýrdýktan sonra.
f) Kadir gecesi gibi mübarek bir geceyi ibadetle geçirmek için.
g) Medine–i Münevvere'ye gitmek için.
h) Mekke–i Mükerreme'ye gitmek için.
ý) Hac ibadeti esnasýnda kurban bayramý sabahý, müzdelife mevkiinde vakfe yapmak için.
i) Güneþ ve ay tutulmalarýnda kýlýnan namaz için.
j) Yaðmur duasýna çýkmaya hazýrlanýrken.
k) Ýþlenen herhangi bir günahtan tevbe etmek için.
l) Fýrtýna, sel ve benzeri bir afetten kurtulmak, ya da her türlü korkudan emin olmak gayesiyle kýlýnacak namaz için gusül yapmak menduptur.(7)

GUSLÜ GEREKTÝRMEYEN HUSUSLAR

1– Tenasül uzvundan mezi gelmesi.
2– Tenasül uzvundan vedi gelmesi.
3– Uyanýldýðýnda ýslaklýk görülmeyen rüyalanma.
4– Doðumdan sonra kan gelmemesi.
5– Þehevi tadýn duyulmasýna engel olan bir bez veya baþka bir þey bulunmasý halinde yapýlan cinsi temas. Ancak ihtiyata en uygun olan bu durumda yýkanmaktýr.
6– Makattan þýrýnga yaptýrmak.
7– Ýki yoldan birine parmak veya benzeri þey sokmak.
8– Boþalmaksýzýn ve kýzlýðý bozulmamak þartýyla genç bir kýzla iliþkiye girmek. Çünkü kýzlýðýn bozulmamasý cünüplüðü ihdas ettirecek kadar erkeðin tenasül uzvunun kýzýn tenasül uzvuna girmediðini isbat etmektedir,ancak gussül etmesi daha uygun olur.

GUSÜL ALMASI GEREKEN ÞAHISLAR
ÝÇÝN YASAK OLAN FÝÝLLER

Cünüp, aybaþý ve lohusalýk hallerinde olan mükelleflere, bu hallerinden temizlenmedikleri süre içerisinde haram olan bir takým fiiller vardýr. Bunlarý þu þekilde sýralayabiliriz.
a) Bir ayeti kerime miktarý bile olsa Kur'an–ý Kerim okuyamazlar. Ve Kur'an'a el süremezler. Ancak dua ve zikir yapmalarýnda bir mahzur yoktur.8

b)Aybaþý ve lohusalýk halinde bulunan kadýnlar namaz kýlamazlar ve oruç tutamazlar. Zira aybaþý hali kadýnýn üzerinden namaz kýlma yükümlülüðünü düþürür ve oruç tutmasýný da haram kýlar. Aybaþý ve lohusalýk halinden kurtulduklarý zaman geçirmiþ olduklarý farz oruçlarý kaza ederler. Ancak namazlarý kaza etmezler.
c) Cünüp, aybaþý ve lohusalýk halindeki kadýnlar cami ve mescidlere giremezler. Kâbe'yi tavaf edemezler.(9)
d) Aybaþý ve lohusalýk halinde bulunan kadýnlarla kocalarý cinsel iliþkide bulunamazlar. Bu halde iken cinsel iliþki yapmayý helal gören kimselerin kâfir olacaðý üzerinde durulmuþtur. Ancak helal görmeyip de, sadece nefislerine uyduklarý için cinsel iliþkide bulunurlarsa haram iþlemiþ olurlar. Ayrýca kefaret vermeleri de gerekir. Cünüp olan kimse gusül abdesti almayý namaz vaktine kadar tehir etmekte günahkâr olmaz. Ancak derhal yýkanmasý daha evladýr.(10)

GUSLÜN FAYDALARI

Guslün maddi manevi birçok fayda ve hikmetleri vardýr. Her þeyden önce belli durumlarda gusül abdesti almak Allah'ýn emridir ve farzdýr. Bazý durumlarda ise peygamber efendimizin þefaatine esas olmak üzere sünneti seniyye sevabý kazandýrmaktadýr. Bu sevaplara denk olarak gusül, ruhumuzun günah kirlerinden arýnmasýna vesile olmakta, günahlarýmýz baðýþlanmaktadýr.
Cünüplük veya ayhali gibi belirli süreçlerden sonra gusletmenin bir diðer hikmeti de insana yeniden yaþama enerjisi saðlamasýdýr. Ayhali veya loðusa durumu ile bitkin ve cinsi boþalma ile de gevþeklik ve yorgunluk haline giren insan vücudu guslettiði anda kaybettiði enerjisini yeniden toplar. Yorgunluk ve bitkinlikten kurtulur. Yeni temizlik süresi insan hayatýnda adeta yepyeni temiz bir sayfa açar.
Gusletmenin bir diðer faydasý da vücudu dinç, dinamik ve canlý tutmasýdýr. Varlýðýnýn dörtte üçü su olan insan vücudu, temiz su ile buluþtuðunda eski yorgunluðunu atar, dinlenme süresine geçer. Yeni bir canlýlýk dinamizm toplar. Gusül ile beraber adeta hayat yeniden baþlar. Ýnsan vücudu ve duygularý yeniden kendine gelir. Ýnsan ruhu yeni baþarýlar için gusül ile beraber kendinde yeniden güç bulur.
Guslün vücut için faydalarýna iþaret eden doktorlar bu hususta þunlarý öðütlemektedir. Ýnsanýn baþýna gusletmesini gerektiren bir hal gelince bütün damarlarda büyük bir sarsýntý olur. Vücutta bir yorgunluk ve gevþeklik meydana gelir. Bu yorgunluk ve sarsýntýyý gidermek için vücudun her tarafýný yýkamak lazým. Demek ki, guslü gerektiren hallerde sadece bazý organlar deðil vücudun tamamý yýkanma ihtiyacý hissetmektedir.
Celle Celaluhu her emrinde olduðu gibi gusül abdestinde de bizim bildiðimiz ve bilmediðimiz daha birçok hikmet ve faydalar bulunmaktadýr.(11)

PRATÝK OLARAK GUSÜL NASIL YAPILMALI

Usulüne uygun olan gusül þöyle yapýlmalýdýr.
* Önce besmele çekilir.
* Gusle niyet edilir.
* Vücudun herhangi bir yerinde suyun deriye ulaþmasýný engelleyebilecek bir þey varsa giderilip temizlenir.
* Edeb yerleri ve çevresi yýkanýp temizlenir.
* Eller bileklere kadar yýkanýr ve ýslak parmaklar birbirine geçirilerek hilallenir.
Yüzük varsa altýnýn ýslanmasý için hareket ettirilir.
Sað avuç ile aðza üç defa su alýnýp çalkalanýr.
Sað avuç ile buruna üç defa su çekilir. Oruçlu deðilse suyun genize kadar ulaþmasý için kuvvetlice çekilir. Ve her defasýnda sol elle sümkürülüp, burunun içinde kurumuþ bir þey varsa iyice temizlenir.
Yüzün tamamý üç defa yýkanýr. Ve bundan sonra normal abdestte olduðu gibi diðer abdest organlarý da yýkanýp meshedilir. Yani kollar üçer defa yýkanýr. Baþ kulaklar ve ense meshedilip, ayaklar da üçer defa yýkanýr. Kol ve ayaklarda önce saðdan baþlanýr. Þayet basýlan yerde su toplanýyorsa ayak yýkama iþi sonraya býrakýlýr.
Namaz abdesti tamamlandýktan sonra baþa üç defa su dökülür, bütün vücud ovalanýr.
Önce sað, sonra sol omuza üçer defa su dökülüp her defasýnda kuru yer kalmayacak biçimde bütün vücut ovulur.
Vücudun her tarafýna; göbek çukuru, küpe deliði, gamze, deri kýrýþýklýðý gibi bütün yerlere suyun ulaþmasý saðlanýr.
Ayaklarýn bastýðý yerde su birikintisi varsa temiz bir yerde ayaklar yýkanýr.
Son olarak ta kurulanýp gusül yerinden sað ayakla çýkýlýr.


DÝPNOTLAR:
1. Ý.F. Ansiklopedisi Zuhayli
2. Maide Suresi;6
3. B. Ýslam Ýlmihali. Ö. Bilmen. S. 115
4. Ý. Ýlmihali M. Varlý s. 36
5. Nurul Ýzah s. 24
6. Fetevayý Hindiye c.1 s. 14
7. Ý. Ýlmihali M. Varlý s. 35
8. Fethul Kadir c.1, s.116
9. Fethul Kadir, c.1, s.114,115
10. Emanet ve Ehliyet. Y. Kerimoðlu s.159
11. Guslün adabý Y. Bozyiðit